Terapia Integracji Sensorycznej

Integracja Sensoryczna- to prawidłowa organizacja wrażeń sensorycznych czyli bodźców napływających przez receptory. Mózg otrzymując informacje od wszystkich zmysłów dokonuje rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami. Stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania w zakresie między innymi: motoryki, postawy, koordynacji, równowagi, uwagi, emocji oraz mechanizmów uczenia się. Na podstawie deficytów w zachowaniu dziecka możemy stawiać hipotezy, że są one wynikiem zaburzeń Integracji Sensorycznej.

Terapia SI polega na rozwijaniu prawidłowego odbioru i analizy bodźców dostarczanych z otoczenia poprzez zmysły zewnętrzne (wzrok, słuch, dotyk, smak, węch) oraz płynące z własnego ciała poprzez zmysły wewnętrzne (równowagi i czucia głębokiego, introcepcji). Jest dla dziecka bardzo atrakcyjna, gdyż ma charakter wesołej zabawy ruchowej. Podczas tej zabawy dostarczane są dziecku takie bodźce, których najbardziej potrzebuje jego system nerwowy. Terapia Integracji Sensorycznej jest prowadzona przez wykwalifikowanego terapeutę po uprzedniej diagnozie. Terapia odbywa się w przyjemnej sali wyposażonej w specjalistyczny sprzęt i pomoce do stymulacji wszystkich systemów zmysłowych. Terapeuta przygotowuje dla każdego dziecka indywidualny program dostosowany do jego potrzeb z zachowaniem zasady stopniowania trudności. Sprzyja to utrzymaniu stałego zainteresowania dziecka i ciągłemu poprawianiu jego samooceny dzięki osiąganym sukcesom. To zaś motywuje dziecko do dalszego wysiłku. Dzięki balansowaniu na granicy możliwości dziecka poprawia się pracę jego układu nerwowego i wpływa
pozytywnie na procesy uczenia się. W trakcie terapii nie uczy się dzieci konkretnych umiejętności lecz poprawiając Integrację Sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności. Niestety z problemów w zakresie integracji sensorycznej dzieci same nie wyrastają, dlatego ważna jest wczesna interwencja, aby odpowiednio zadbać o prawidłowy i harmonijny
rozwój.

Zajęcia terapii SI wskazane są u dziecka, które:

• jest niespokojne, płaczliwe, ma kłopoty z zaśnięciem z wyciszeniem się
• występuje częsty płacz, marudzenie, reagowanie złością
• jest impulsywne, nadwrażliwe emocjonalnie, często się obraża, bywa uparte
• ma problemy z jedzeniem, trudności z ssaniem piersi, niechęć do nowych produktów, unikanie pewnych faktur
• unika dotyku innych osób i przytulania
• źle toleruje wykonywanie przy nim czynności pielęgnacyjnych i higienicznych, takich jak: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.
• unika zabaw, w których może się pobrudzić
• występuje uderzanie głową o ścianę czy łóżeczko, gryzienie, szczypanie, zbyt mocny i siłowe zachowania w kontaktach z innymi
• protestuje przy nagłych zmianach położenia ciała
• nieustanne potyka się, upada
• nadmierne huśta się lub kręci lub przeciwnie- nie lubi karuzeli, huśtawki
• ma dużą wrażliwość na jasne światło
• występuje duże pobudzenie w miejscach głośnych np. galerii handlowej
• wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie
• ma problemy z samodzielnym myciem się, ubieraniem, zwłaszcza zapinaniem guzików i sznurowaniem butów
• podczas dłuższego siedzenia ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku itp.
• jest nadruchliwe, nie może usiedzieć/ustać w jednym miejscu
• trudno się koncentruje, a łatwo rozprasza
• nabywanie nowych umiejętności ruchowych sprawia mu trudność, np. jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki, pływanie
• unika dziecięcego baraszkowania z rodzicami lub rodzeństwem
• uwielbia ruch, poszukuje go, dąży do niego. Jest stale w ruchu – biega, podskakuje, często zmienia pozycję ciała
• przejawia duży lęk przed upadkiem lub wysokością, okazuje niepokój, gdy musi oderwać nogi od podłoża, np. wejść na wysokie schody, na drabinkę, usiąść na wysokim stołku
• ma kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem itp.
• sprawia wrażenie słabego, szybko się męczy
• gryzie rodziców, szczypie, domaga się silnego przytulania, jest pobudzone emocjonalnie i fizycznie

Terapia Ręki

Terapia Ręki to forma indywidualnych zajęć z dzieckiem ukierunkowanych na poprawę sprawności ruchowej całej kończyny górnej. Stanowi doskonałe uzupełnienie terapii logopedycznej, dzięki silnej podstawie neurofizjologicznej (biologiczne podłoże powiązania precyzji ruchów palców dłoni z jakością wymowy i rozwojem mowy). Terapia ręki jest uzupełnieniem terapii integracji sensorycznej, ale może być też prowadzona niezależnie. Celem terapii jest usprawnianie tzw. małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów dłoni i palców, normalizacja wrażeń dotykowych. Ćwiczenia dobierane są przez terapeutę indywidualnie do potrzeb i sprawności każdego dziecka. Rozpoczynając terapię ręki, należy dokonać wnikliwej obserwacji i diagnozy dziecka nie tylko pod kątem funkcjonowania samej ręki, ale także ewentualnych zaburzeń i dysfunkcji całego organizmu np. gdy podłożem jest dysleksja lub zaburzenia integracji sensorycznej. Diagnoza pozwala wytyczyć cele oraz przygotować indywidualnie dobrany plan terapii dla danego dziecka.

Zajęcia terapii ręki wskazane są u dziecka, które:

• ma trudności z utrzymaniem prawidłowej postawy ciała przy stoliku, a ręka szybko się męczy przy zadaniach manualnych;
• ma trudności z planowaniem ruchowym i uczeniem się nowych czynności manualnych, manipulacyjnych;
• niechętnie podejmuje czynności wymagających precyzyjnych ruchów dłoni czy palców (jak pisanie i rysowanie, malowanie, lepienie z plasteliny, układanie drobnych przedmiotów);
• ma nieprawidłowy chwyt pisarski
• ma brzydkie pismo i mało estetyczne prace plastyczne;
• ma problemy z nauką samoobsługi (ubieranie, wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików);
• ma wyraźnie obniżone lub podwyższone napięcie mięśniowe w obrębie kończyny górnej i obręczy barkowej;
• ma trudności z koordynacją obu rąk podczas zabaw manipulacyjnych;
• wykonuje czynności wymagające dużej precyzji zbyt wolno lub za szybko i bardzo niedbale;
• nie lubi dotykać nowych i różnorodnych faktur;
• siada na własnych dłoniach, bardzo mocno zaciska ręce na przedmiotach, uderza rękami w przedmioty o ostrych i bardzo wyraźnych fakturach;
• ma niezgrabne, mało precyzyjne ruchy dłoni – mocno zaciska kredkę/ ołówek bądź kredki wypadają z dłoni;

Integracja Bilateralna

Integracja Bilateralna to koordynacja i współpraca obu stron ciała w ruchu. Umożliwia wykonywanie ćwiczeń przez jedną stronę ciała, niezależnie od ruchów drugiej oraz koordynację obu części podczas wykonywania wielu sekwencji ruchu.

Terapia Integracji Bilateralnej – na czym polega?

Terapia Integracji Bilateralnej składa się z wielu ćwiczeń ruchowych wykonywanych w celu usprawnienia koordynacji motoryki dużej, kontroli mięśni odpowiedzialnych za motorykę małą, aby mogły poruszać się sprawnie, wydajnie, w rytmie i w sposób opanowany. Progresja ćwiczeń od leżenia na plecach do pozycji stojącej pomaga w wykształceniu właściwej równowagi i kontroli posturalnej, aż do ćwiczeń motoryki małej rozwijającej sprawność w ruchach precyzyjnych dłoni. Dostarczenie dzieciom stymulacji taktylnej (dotykowej), słuchowej i wzrokowej, zapewni im narzędzia niezbędne do lepszego zachowania, wyników w szkole, zdrowia i samopoczucia. Dzięki nim będą czerpać więcej korzyści z zajęć wychowania fizycznego i uprawiania sportu.

Korzyści płynące z ćwiczeń BI:

• pozwalają rozwijać prawidłowe wzorce postawy, prowadzą do integracji ruchu i myślenia.
• wzmacniają procesy nauki szkolnej i poznawczej, która opiera się na pozytywnych doświadczeniach motorycznych.
• zabezpieczają połączenia między półkulowe zapewniając prawidłową integrację mózgu.
• wspierają rozwój percepcji ciała, różnicowanie stron prawa/lewa, kierunkowość, świadomość przestrzenną.
• zmniejszają ryzyko niepowodzeń szkolnych, izolacji społecznej, lęków, wycofania i depresji.

Ćwiczenia z zakresu Integracji Bilateralnej wskazane są u dziecka, które:

• ma trudnościami, niepowodzenia w nauce polegające na niezrozumienie poleceń, instrukcji, problemy z czytaniem, pisaniem, rysowaniem, mówieniem, pamięcią, deficytami uwagi itp.
• ma problemy w rozróżnianiu prawej i lewej strony ciała;
• ma zdiagnozowaną dysleksję, dyspraksję;
• ma nieprawidłowości w napięciu mięśniowych;
• ma trudności w kontroli hamowania ruchu ( powstrzymaniem się od ruchu; zatrzymaniem w odpowiednim momencie; wytrzymaniem w bezruchu przerwy; powolnym, precyzyjnym wykonywaniem ruchów)

U dzieci z niedojrzałą integracją bilateralną obserwujemy brak płynnej współpracy między ruchem a myśleniem charakteryzujący się słabą sprawnością ruchową, potrzebą większej ilości czasu na wykonanie zadania niż rówieśnicy, obniżonym poziomem uwagi i koncentracji (łatwo się rozpraszają). Dzieci z problemami dwustronnej integracji często nie wykorzystują w pełni swoich możliwości; nie mają wykształconej dominacji ręki, mają problem z ruchami dwustronnymi, przekraczaniem linii środka, koordynacją ruchową, wykazuję niezborność ruchową, niemożność wykonywania niezależnych czy naprzemiennych ruchów.

Terapia Wybiórczości Pokarmowej:

Wybiórczość pokarmowa to specyficzny i trwały wzorzec zachowania, polegający na odmawianiu spożywania pokarmów, które nie należą do grupy preferowanej przez dziecko. Może ono preferować te produkty, które mają charakterystyczną konsystencję (np. płynną), które reprezentują określoną markę handlową lub występują wyłącznie w jednym smaku czy kolorze. Dziecko z wybiórczością pokarmową zazwyczaj bez zastrzeżeń je produkty z grup preferowanych, z niechęcią odnosi się do tych, których nie akceptuje, natomiast nowe produkty wywołują u niego niepokój.
Nadmierne skupianie uwagi otoczenia na niejedzeniu dziecka często doprowadza do przymuszania i komentowania problemu przez otoczenie, co – niestety – wzmaga niechęć i strach. 

Przyczyny zaburzeń procesów związanych z karmieniem i jedzeniem mogą być różne: organiczne, motoryczne, behawioralne, sensoryczne oraz środowiskowe. Niekiedy są one spowodowane błędami w kształtowaniu zdrowych nawyków żywieniowych lub negatywnymi doświadczeniami (o charakterze traumatycznym).

Diagnoza wybiórczości pokarmowej wymaga współpracy specjalisty od zaburzeń w jedzeniu, w tym przypadku również terapeuty integracji sensorycznej z logopedą.

Według Lori Overland w sensoryczno-motorycznym podejściu do karmienia obserwuje się, że doświadczenia sensoryczne wyzwalają odpowiedź motoryczną. Prostym przykładem tej zależności jest odgryzienie kawałka twardej skóry chleba lub sucharka. Informacja sensoryczna sprawia, że nie połykamy go natychmiast, ale zaczynamy gryźć lub żuć (w zależności od konsystencji). Dziecko, które nie ma warunków motorycznych, aby sprawnie przechodzić przez poszczególne, coraz wyższe poziomy rozwoju funkcji pokarmowych, będzie przyjmowało takie, które mają konsystencję płynną lub papkowatą i na odwrót. Przykładowo dziecko z nadwrażliwością dotykową wnętrza jamy ustnej, czyli z problemem sensorycznym, będzie preferowało wyłącznie produkty płynne, bez grudek, co też ograniczy trening umiejętności motorycznych w obrębie jamy ustnej. Jak widać, tych dwóch obszarów nie da się od siebie odseparować, każdy ruch przynosi sensoryczną informację zwrotną, a każdy bodziec zmysłowy wpływa na rozwój ruchu.

Zajęcia terapii wybiórczości pokarmowej wskazane są u dziecka, które:

• ogranicza ilości i różnorodność jedzenia
• ma negatywny stosunek do jedzenia
• nieodpowiednio zachowuje się przy stole

Zaburzenia przetwarzania sensorycznego sprawiają, że to, co dla nas jest przyjemne i wręcz naturalne, innym sprawia ból lub powoduje przeciążenie sensoryczne.

Terapia wybiórczości pokarmowej nastawiona jest na oswajanie dziecka z niepreferowanym jedzeniem zarówno w gabinecie jak i w domu, wspomagana w razie potrzeby terapią logopedyczną.